تجزیه و تحلیل کاریوتیپی ژنوتیپ های بومادران با استفاده از روش‎های آماری چند متغیره

به منظور مطالعه سیتوژنتیکی و تعیین سهم هر یک از صفات کاریوتیپی در ایجاد تنوع شش ژنوتیپ از دو گونه بومادران a. millefolium و a. santolina مورد بررسی قرار گرفت. برای تهیه نمونه کروموزومی مناسب 5/0 سانتی متر نوک ریشه جدا و پس از پیش تیمار تثبیت گردید. بعد از هیدرولیز، اسکواش و در نهایت عکسبرداری و تهیه کاریوتیپ صورت گرفت. عدد پایه کروموزومی در تمام ژنوتیپ‎ها x=9 بود. ژنوتیپ های الیگودرز، اردبیل، مشکین شهر دیپلوئید و اراک، ایلام و استهبان تتراپلوئید بودند. براساس جدول دو طرفه استبینز اراک و ایلام در کلاس 1a، اردبیل و مشکین شهر در کلاس 2a و الیگودرز و استهبان در کلاس 1b قرار گرفتند. مقایسه میانگین ها نشان داد که از نظر s، l و t استهبان دارای کمتربن و الیگودرز دارای بیشترین مقدار می باشد. در تجزیه به عامل‎ها دو عامل در مجموع بیش از 92/90 درصد از کل تغییرات داده ها را توجیه کردند. عامل اول با توجیه 65/46 درصد از تغییرات شامل ضرایب عاملی مثبت و معنی دار برای صفات l/s و l-s و ضرایب عاملی منفی و معنی دار برای صفات %f و s/l بود؛ لذا عامل نسبت بازوهای کروموزومی و شاخص‎هازیوارا نامگذاری شد. عامل دوم با توجیه 27/44 درصد ازتغییرات، دارای ضرایب عاملی مثبت و معنی دار برای صفات s، l، t و %rl بود؛ لذا عامل اندازه کروموزوم یا ژنوم نامیده شد. تجزیه خوشه‎ای ژنوتیپ‎ها را در دو خوشه گروه بندی نمود. در تجزیه‎های آماری از نرم افزارهای excel (2007)، photoshop (adobe photoshop cs2) و spss (pasw statistics18) استفاده شد.